Јосип Броз Тито владееше со Југославија со децении, предизвикувајќи голем авторитет и почит.
Секогаш бил опкружен со убави и привлечни жени, а бил и голем заводник, кој ништо не можел да го спречи да освои ниту една жена, дури и да била мажена.
Неговата прва, вонбрачна жена, се вика Херта Хас.
Херта Хас е родена во Марибор во 1914 година. Рано се приклучила на револуционерното работничко движење, како студент на Економскиот универзитет во Загреб.
Години подоцна се сети дека навистина нема вистински избор, пишува Историски забавник.
Била член на СКОЈ од 1934 година, а на Комунистичката партија на Југославија од 1936 година. Таа го запознала Јосип Броз Херт во 1937 година во Париз, град кој бил центар за регрутирање на шпански волонтери и станица на патот кон Москва, главниот град на Коминтерната.
Меѓутоа, на почетокот ништо не се случило меѓу нив. Беа потребни уште две години за да процвета љубовта.
Враќајќи се од Москва во зората на Втората све тска вој на во 1939 година, Тито застанал во Истанбул каде чекал лажен пасош со кој имал намера да влезе во Југославија. Пасошот бил донесен од Херта Хас.
Љубовта овој пат се разгоре со полн жар и парот заедно се врати во Југославија и се насели во Загреб. Тие живееле под кирија под лажни имиња на Марија Шариќ и инженер Славко Бабиќ.
Нивната вонбрачна врска траела само до 1941 година и почетокот на Втората све тска во јна во Југославија. Во мај, Тито отпатува во Белград на задача, каде ја запознал својата нова љубов – партиската курирка Даворјанка Пауновиќ Зденко.
Херта Хас остана во Загреб во поодмината бременост, а неколку дена по заминувањето на Тито го роди синот Миша. Владимир Велебит, исто така партиски функционер, ги сокрил мајката и бебето од усташите во своето ергенско студио.
Непосредно пред да им се придружи на партизаните, заедно со писателот Мирослав Крлежа, Херта била уапсена од уст ашите. Партиската организација успеала да го засолни бебето во семејството Фолксдојче Махнуфрит, а Миша преживеал на тој начин.
Во 1943 година, по преговорите меѓу партизаните и германците, Херта Хас беше разменета за група германски експерти за робени во Босна. По размената кратко време престојувала во Врховниот штаб на Народноослободителната војска и партизанските одреди на Југославија.
Тито и Херта повторно се сретнале во 1943 година во Јајце, каде што дошла со Иво Лола Рибар на втората седница на Антифашистичкиот совет за народно ослободување на Југославија.
Сите во околината на Тито знаеја дека тој има нова „партизанска сопруга“ – Даворјанка Пауновиќ, која исто така беше во Јајце. Херта и Даворјанка се сретнаа во куќата одредена за резиденцијата на другарот Тита.
„Драга моја, во оваа куќа нема место за две жени“ – рече помладата партизанка.
Според сведочењето на партиските другари присутни на состанокот, Херта толку многу се налутила што го нашла Тито во штабот и пред сите го прашала: „Која е таа жена? Зарем не сум твоја жена?“
На Тито му било видно непријатно, едвај успеал да проговори: „Па, обидете се да се договорите“.
Херта немаше намера да договара. Истиот ден оставила се и се вратила во Словенија. Тоа беше нејзината последна средба со Тито.
Ова не беше последен пат јавноста да слуша за Херта Хас. Долго време во Југославија се зборуваше дека по упокојувањето на Даворјанка во 1946 година, маршалот и пишал на Херта и ја молел да се врати. Писмото на Тито било на 16 страници. Херта одговори во две реченици.
„Драг мој, Херта Хас трпи понижување од маж само еднаш. Јас не паѓам двапати на колена пред истиот маж“, напиша таа.
Нејзиниот однос со Тито, како и дефинитивното разделување, го опиша историчарот Јоже Пирјевец во неговата книга „Тито и пријателите“.
И Херта настрада поради нејзината дрскост. Се зборуваше дека сопартијци и се мешале во приватниот живот, и ја попречувале политичката кариера, организирале надзор и постојано прислушувале.
Ако се чувствувала лошо, Херта никому не се жалела. Таа се премажила и родила две ќерки. По Втората светска војна работела во хрватското Министерство за индустрија и рударство и како секретарка во Сојузниот извршен совет.
Го видела Тита само уште еднаш – во 1946 година во кабинетот на претседателот на ФНР на Југославија, кога веќе му била најдена нова „девојка“ – Јованка Броз.
